Stos procesora
Stos jest strukturą danych, w której dane dokładane są na wierzch stosu i z wierzchołka stosu są pobierane. W procesorach z rodziny x86 stos znajduje się w górnej części pamięci operacyjnej, a dane umieszczane są na nim w kierunku odwrotnym – tj. od większego adresu do mniejszego.
Aby odłożyć zawartość rejestru na stos, korzystamy z rozkazu push REJESTR
. Aby ściągnąć zawartość ostatniego elementu ze stosu do rejestru, używamy rozkazu pop REJESTR
.
Rejestr przechowujący wskaźnik na ostatni element stosu to RSP. Zwiększenie zawartości tego rejestru o 8 powoduje “usunięcie” ze stosu ostatniej wartości. Dokładniej mówiąc wartość ta nie jest usuwana, ale podczas następnego odłożenia wartości na stos zostanie ona nadpisana.
Możliwy jest też dostęp do dowolnego elementu stosu. Korzystamy wtedy ze wskaźnika RSP:
mov (%rsp), %rax
– pobierze zawartość pamięci spod adresu określonego w RSP (ostatni element ze stosu) do rejestru RAX,
mov 16(%rsp), %rbx
– pobierze zawartość drugiego elementu (2*8) stosu (licząc od końca) do rejestru RBX.
Na stos odłożyć możemy także rejestr flagowy. Jest to przydatne jeśli korzystamy z wielu rozkazów modyfikujących tą samą flagę pod rząd. Przykładowo dodawanie z przeniesieniem modyfikuje flagę carry. Jeśli realizujemy je w pętli i korzystamy z rozkazu cmp
do ustalenia czy należy powrócić na początek pętli czy też z niej wyjść, to rozkaz ten również zmodyfikuje zawartość rejestru flagowego.
Do odłożenia na stos rejestru flagowego wykorzystujemy rozkaz pushf
, a do ściągnięcia zawartości tego rejestru ze stosu – popf
.
Funkcje w języku Asembler i C
Funkcje w języku Asembler w najprostszej postaci wykonuje się wykorzystując rozkazy call
oraz ret
. Rozkaz call
odkłada na stos obecny adres (tj. ten z którego nastąpiło wywołanie funkcji), a następnie wykonuje skok do nowego adresu/etykiety. Rozkaz ret
powraca pod ten adres (do następnej instrukcji po wywołaniu funkcji) i ściąga go ze stosu.
Rozkaz call
nie odkłada automatycznie na stos zawartości rejestrów. Możemy wykorzystać je do przekazania parametrów i zwrócenia wyniku.
Funkcje w języku C przyjmują swoje parametry poprzez stos. Jest to również popularny sposób przekazywania parametrów w programach pisanych w Asemblerze.
Poniższy kod prezentuje sposób przekazywania parametrów przez stos:
#
# Wywołanie funkcji "dodaj"
#
push %r8 # Umieszczenie drugiego parametru na stosie
push %r9 # Umieszczenie pierwszego parametru na stosie
call dodaj # Wywołanie funkcji
add $16, %rsp # Usunięcie parametrów ze stosu
# Wynik trafia do RAX
#
# Kod funkcji
#
dodaj:
#
# Pobranie parametrów
#
push %rbp # Umieszczenie na stosie poprzedniej wartości
# rejestru bazowego
mov %rsp, %rbp # Pobranie zawartości rejestru RSP (zawierającego
# wskaźnik na ostatni element umieszczony
# na stosie) do rejestru bazowego
sub $8, %rsp # "Zwiększenie" wskaźnika stosu o jedną komórkę
mov 16(%rbp), %rax # Pobranie pierwszego argumentu do rejestru RAX
mov 24(%rbp), %rbx # Pobranie drugiego argumentu do rejestru RBX
#
# Właściwy kod funkcji
#
add %rbx, %rax
#
# Zwrot wartości i powrót do miejsca wywołania
#
# Wynik działania funkcji już znajduje się w rejestrze RAX
ret # Powrót do miejsca wywołania funkcji
Sito Eratostenesa
Pierwszym programem z zadania domowego była implementacja algorytmu Sita Eratostenesa. Jest to algorytm wyznaczania liczb pierwszych z zadanego zakresu. Opiera się on na tablicy wartości prawda/fałsz (sito) określających czy przyporządkowana im liczba jest liczbą pierwszą czy też nie. W kolejnych iteracjach głównej pętli, dla każdej liczby której wartość w sicie nie jest równa fałszowi, w zagnieżdżonej pętli, kolejne jej wielokrotności oznaczane są jako fałsz (liczby nie pierwsze). Po zakończeniu działania algorytmu, na podstawie wygenerowanej tablicy sita uzupełniany jest bufor liczb pierwszych. Następnie bufor ten jest wyświetlany.
.data
STDOUT = 1
SYSWRITE = 1
SYSEXIT = 60
EXIT_SUCCESS = 0
ILOSC_LICZB = 9999 # Ilość liczb jakie sprawdzić ma algorytm.
PODSTAWA_WYJSCIA = 10 # Stałe wykorzystywane przy wyświetlaniu liczb.
POCZATEK_LICZB = 0x30 # -||-
NOWA_LINIA = 0xA # -||-
.bss
.comm sito_bufor, 9999 # Bufor wartości 0/1 decydujących czy dana
# liczba (indeks+2) jest liczbą pierwszą
# czy nie. Jego rozmiar to ilość liczb
# do wygenerowanie-2.
.comm liczby, 79992 # Bufor przechowujący liczby pierwsze
# wygenerowane przez algorytm. Każda liczba
# zapisywana jest na 64 bitach, czyli 8 bajtach,
# więc jego rozmiar to 8*rozmiar poprzedniego
# bufora.
.comm textinv, 512 # Bufory wykorzystywane do zamiany liczb
.comm textout, 512 # na postać ciągów kodów ASCII kolejnych cyfr.
.text
.globl _start
_start:
#
# Wywołanie funkcji realizującej algorytm sita Eratostenesa.
# Jej kod został umieszczony na końcu programu.
#
call sito_eratostenesa
#
# WYŚWIETLENIE WYNIKU DZIAŁANIA ALGORYTMU
#
# Zamiana wartości liczb wygenerowanych i umieszczonych przez
# algorytm w buforze "liczby" do postaci ciągów kodów ASCII
# i ich wyświetlanie.
#
mov $0, %r8 # Licznik do pętli - zostanie ona wykonana dla każdej
# komórki bufora "liczby". Liczby o wartości zero nie
# zostaną wyświetlone.
petla1:
mov liczby(, %r8, 8), %rax # Skopiowanie liczby do rejestru RAX
cmp $0, %rax
je pomin # Jeśli liczba jest równa 0, pominięcie konwersji
# i wyświetlania
#
# DEKODOWANIE WARTOŚCI LICZBY W PĘTLI
#
mov $PODSTAWA_WYJSCIA, %rbx
mov $0, %rcx
petla2:
mov $0, %rdx
div %rbx
# Dzielenie bez znaku liczby z rejestru RAX przez RBX
# i zapis wyniku do RAX oraz reszty z dzielenie do RDX.
# Reszta z dzielenia to przy każdej iteracji pętli kolejna
# pozycja wyniku. Po dodaniu kodu znaku pierwszej liczby,
# są to kody znaków ASCII liczb na kolejnych pozycjach.
add $POCZATEK_LICZB, %rdx
# Zapis znaków do bufora w odwrotnej kolejności
mov %dl, textinv(, %rcx, 1)
# Zwiększenie licznika i w kolejnych iteracjach powrót
# na początek pętli, aż do uzyskania zerowego wyniku dzielenia
inc %rcx
cmp $0, %rax
jne petla2
jmp przed_petla3
#
# ODWRÓCENIE KOLEJNOŚCI CYFR
#
# Po wykonaniu ostatniego kroku, cyfry zapisane są w buforze
# w odwrotnej kolejności, w tej pętli są przepisywane z końca
# na początek do nowego bufora textout.
przed_petla3:
mov $0, %rdi
mov %rcx, %rsi
dec %rsi
petla3:
mov textinv(, %rsi, 1), %rax
mov %rax, textout(, %rdi, 1)
inc %rdi
dec %rsi
cmp %rcx, %rdi
jle petla3
#
# WYŚWIETLENIE LICZBY
#
# Dopisanie na końcu bufora wyjściowego znaku nowej linii
movb $NOWA_LINIA, textout(, %rcx, 1)
inc %rcx
# Wyświetlenie tekstu z bufora textout
mov $SYSWRITE, %rax
mov $STDOUT, %rdi
mov $textout, %rsi
mov %rcx, %rdx
syscall
pomin:
# Powrót na początek pętli aż do wykonania instrukcji dla
# wszystkich liczb.
inc %r8
cmp $ILOSC_LICZB, %r8
jl petla1
#
# ZAKOŃCZENIE PROGRAMU
#
mov $SYSEXIT, %rax
mov $EXIT_SUCCESS, %rdi
syscall
#
# FUNKCJA REALIZUJĄCA ALGORYTM SITA ERATOSTENESA
#
sito_eratostenesa:
# Czyszczenie bufora liczb i sita w pętli
mov $ILOSC_LICZB, %rdi
sito_petla1:
dec %rdi
movb $1, sito_bufor(, %rdi, 1)
movq $0, liczby(, %rdi, 8)
cmp $0, %rdi
jg sito_petla1
# Pętla wykonująca się dla każdej liczby z sita
# [ for(i=2; i<$ILOSC_LICZB+2; i++) ]
mov $0, %r10
mov $0, %rdi # Licznik indeksów w buforze sita
# - od 0 do $ILOSC_LICZB.
mov $2, %rsi # Licznik wartości elementów odpowiadających
# indeksom w buforze sita. Dla pierwszego elementu
# z bufora tj. o indeksie 0, wartością będzie 2,
# ponieważ w obliczeniach pomijamy liczby 0 i 1.
sito_petla2:
# Jeśli aktualna liczba nie jest liczbą pierwszą przechodzimy
# do kolejnego wykonania pętli.
# [ if(sito[i-2] == 0) continue; ]
mov sito_bufor(, %rdi, 1), %al
cmp $0, %al
je sito_pomin2
# Jeśli liczba jest liczbą pierwszą tj. w buforze sita ma
# przypisaną wartość true, dopisujemy ją do bufora "liczby".
mov %rsi, liczby(, %r10, 8)
inc %r10
# Oznaczenie każdej wielokrotności wybranej liczby w buforze
# sita jako liczbę nie pierwszą - tj. przypisanie jej wartości 0.
# [ for(j=i; j<$ILOSC_LICZB+2; j+=i) ]
mov %rdi, %r8 # Licznik indeksów w buforze sita
# - od (i-2) do $ILOSC_LICZB.
mov %rsi, %r9 # Licznik wartości - od i do $ILOSC_LICZB+2.
sito_petla3:
mov $0, %al
mov %al, sito_bufor(, %r8, 1)
add %rsi, %r8
add %rsi, %r9
cmp $ILOSC_LICZB, %r8
jl sito_petla3
sito_pomin2:
# Zwiększenie liczników i ew. powrót na początek pętli głównej.
inc %rdi
inc %rsi
cmp $ILOSC_LICZB, %rdi
jl sito_petla2
ret # Powrót do miejsca wywołania funkcji
Największy wspólny dzielnik (parametry przekazywane przez stos)
Jest to drugi kod z zadania domowego. Prezentuje on działanie funkcji rekurencyjnej oraz przekazywania parametrów przez stos. Wykorzystywany został tutaj algorytm Euklidesa. W kolejnych rekurencjach mniejsza, z pary liczb, jest odejmowana od większej, aż do momentu kiedy uzyskane liczby będą sobie równe. Wtedy następuje zwrot wartości i jej wyświetlenie.
.data
STDOUT = 1
SYSWRITE = 1
SYSEXIT = 60
EXIT_SUCCESS = 0
PIERWSZA_LICZBA = 5500 # Pierwsza z liczb dla których szukać
# będziemy największego wspólnego dzielnika.
DRUGA_LICZBA = 1250 # Druga -||-
PODSTAWA_WYJSCIA = 10
POCZATEK_LICZB = 0x30
NOWA_LINIA = 0xA
.bss
.comm textinv, 512 # Bufory potrzebne do konwersji liczby
.comm textout, 512 # na ciąg znaków ASCII.
.text
.globl _start
_start:
#
# WYWOŁANIE FUNKCJI REALIZUJĄCEJ ALGORYTM EUKLIDESA
#
# Zapis pierwszej i drugiej liczby do rejestrów
mov $PIERWSZA_LICZBA, %r8
mov $DRUGA_LICZBA, %r9
# Umieszczenie wartości obu rejestrów na stosie
push %r8
push %r9
call nwd # Wywołanie funkcji
add $16, %rsp # Usunięcie parametrów ze stosu
# Wynik działania znajdzie się w rejestrze RAX.
#
# ZAMIANA LICZBY Z REJESTRU NA KOD ASCII W BUFORZE
#
przed_petla2:
mov $PODSTAWA_WYJSCIA, %rbx
mov $0, %rcx
jmp petla2
petla2:
mov $0, %rdx
div %rbx
# dzielenie bez znaku liczby z rejestru RAX przez RBX
# i zapis wyniku do RAX oraz reszty z dzielenie do RDX.
# reszta z dzielenia to przy każdej iteracji pętli kolejna
# pozycja wyniku. po dodaniu kodu znaku pierwszej liczby,
# są to kody znaków ASCII liczb na kolejnych pozycjach.
add $POCZATEK_LICZB, %rdx
# zapis znaków do bufora w odwrotnej kolejności
mov %dl, textinv(, %rcx, 1)
# zwiększenie licznika i w kolejnych iteracjach powrót
# na początek pętli, aż do uzyskania zerowego wyniku dzielenia
inc %rcx
cmp $0, %rax
jne petla2
jmp przed_petla3
#
# ODWRÓCENIE KOLEJNOŚCI
#
# po wykonaniu ostatniego kroku, liczby zapisane są w buforze
# w odwrotnej kolejności, w tej pętli są przepisywane z końca
# na początek do nowego bufora textout.
przed_petla3:
mov $0, %rdi
mov %rcx, %rsi
dec %rsi
jmp petla3
petla3:
mov textinv(, %rsi, 1), %rax
mov %rax, textout(, %rdi, 1)
inc %rdi
dec %rsi
cmp %rcx, %rdi
jle petla3
jmp wyswietl
#
# WYŚWIETLENIE WYNIKU
#
wyswietl:
# dopisanie na końcu bufora wyjściowego znaku nowej linii
movb $NOWA_LINIA, textout(, %rcx, 1)
inc %rcx
# wyświetlenie tekstu z bufora textout
mov $SYSWRITE, %rax
mov $STDOUT, %rdi
mov $textout, %rsi
mov %rcx, %rdx
syscall
# zwrot zera na wyjściu programu
mov $SYSEXIT, %rax
mov $EXIT_SUCCESS, %rdi
syscall
#
# FUNKCJA REALIZUJĄCA ALGORYTM EUKLIDESA
#
nwd:
push %rbp # Umieszczenie na stosie poprzedniej wartości
# rejestru bazowego
mov %rsp, %rbp # Pobranie zawartości rejestru RSP (zawierającego
# wskaźnik na ostatni element umieszczony
# na stosie) do rejestru bazowego.
sub $8, %rsp # "Zwiększenie" wskaźnika stosu o jedną komórkę.
mov 16(%rbp), %rax # Pobranie pierwszego argumentu do rejestru RAX.
mov 24(%rbp), %rbx # Pobranie drugiego argumentu do rejestru RBX.
# Porównanie obu liczb
cmp %rax, %rbx
jl mniejsza
jg wieksza
# Jeśli obie liczby są równe - koniec algorytmu
jmp koniec
# Jeśli liczba z rejestru RBX jest mniejsza niz druga - w RAX:
mniejsza:
sub %rbx, %rax # Odjęcie drugiej od pierwszej
jmp rekurencja
# Jeśli liczba z rejestru RBX jest większa niz druga - w RAX:
wieksza:
sub %rax, %rbx # Odjęcie pierwszej od drugiej
jmp rekurencja
# Rekurencyjne wywołanie funkcji dla nowych wartości
rekurencja:
push %rax
push %rbx
call nwd
add $16, %rsp
# Zakończenie wykonywania funkcji i zwrot wartości
koniec:
mov %rbp, %rsp
pop %rbp
ret
Największy wspólny dzielnik (parametry przekazywane przez rejestry)
Trzecim programem z zadanie domowego była lekka modyfikacja kodu opisana w poprzednim punkcie. Parametry przekazywane są tutaj w sposób prostszy – przez umieszczenie ich w rejestrach, a nie jak poprzednio – przez stos.
.data
STDOUT = 1
SYSWRITE = 1
SYSEXIT = 60
EXIT_SUCCESS = 0
PIERWSZA_LICZBA = 5500 # Pierwsza z liczb dla których szukać
# będziemy największego wspólnego dzielnika.
DRUGA_LICZBA = 1250 # Druga -||-
PODSTAWA_WYJSCIA = 10
POCZATEK_LICZB = 0x30
NOWA_LINIA = 0xA
.bss
.comm textinv, 512 # Bufory potrzebne do konwersji liczby
.comm textout, 512 # na ciąg znaków ASCII.
.text
.globl _start
_start:
#
# WYWOŁANIE FUNKCJI REALIZUJĄCEJ ALGORYTM EUKLIDESA
#
# Zapis pierwszej i drugiej liczby do rejestrów
mov $PIERWSZA_LICZBA, %r8
mov $DRUGA_LICZBA, %r9
# Wywołanie funkcji
call nwd
#
# ZAMIANA LICZBY Z REJESTRU NA KOD ASCII W BUFORZE
#
przed_petla2:
mov %r8, %rax # skopiowanie liczby do rejestru RAX
mov $PODSTAWA_WYJSCIA, %rbx
mov $0, %rcx
jmp petla2
petla2:
mov $0, %rdx
div %rbx
# dzielenie bez znaku liczby z rejestru RAX przez RBX
# i zapis wyniku do RAX oraz reszty z dzielenie do RDX.
# reszta z dzielenia to przy każdej iteracji pętli kolejna
# pozycja wyniku. po dodaniu kodu znaku pierwszej liczby,
# są to kody znaków ASCII liczb na kolejnych pozycjach.
add $POCZATEK_LICZB, %rdx
# zapis znaków do bufora w odwrotnej kolejności
mov %dl, textinv(, %rcx, 1)
# zwiększenie licznika i w kolejnych iteracjach powrót
# na początek pętli, aż do uzyskania zerowego wyniku dzielenia
inc %rcx
cmp $0, %rax
jne petla2
jmp przed_petla3
#
# ODWRÓCENIE KOLEJNOŚCI
#
# po wykonaniu ostatniego kroku, liczby zapisane są w buforze
# w odwrotnej kolejności, w tej pętli są przepisywane z końca
# na początek do nowego bufora textout.
przed_petla3:
mov $0, %rdi
mov %rcx, %rsi
dec %rsi
jmp petla3
petla3:
mov textinv(, %rsi, 1), %rax
mov %rax, textout(, %rdi, 1)
inc %rdi
dec %rsi
cmp %rcx, %rdi
jle petla3
jmp wyswietl
#
# WYŚWIETLENIE WYNIKU
#
wyswietl:
# dopisanie na końcu bufora wyjściowego znaku nowej linii
movb $NOWA_LINIA, textout(, %rcx, 1)
inc %rcx
# wyświetlenie tekstu z bufora textout
mov $SYSWRITE, %rax
mov $STDOUT, %rdi
mov $textout, %rsi
mov %rcx, %rdx
syscall
# zwrot zera na wyjściu programu
mov $SYSEXIT, %rax
mov $EXIT_SUCCESS, %rdi
syscall
#
# FUNKCJA REALIZUJĄCA ALGORYTM EUKLIDESA
#
nwd:
# Porównanie obu liczb
cmp %r8, %r9
jl mniejsza
jg wieksza
# Jeśli obie liczby są równe - koniec algorytmu
ret
# Jeśli liczba z rejestru R9 jest mniejsza niz druga - w R8:
mniejsza:
sub %r9, %r8 # Odjęcie drugiej od pierwszej
call nwd # Rekurencyjne wykonanie funkcji
ret # Powrót do miejsca jej wywołania
# Jeśli liczba z rejestru R9 jest większa niz druga - w R8:
wieksza:
sub %r8, %r9 # Odjęcie pierwszej od drugiej
call nwd # Rekruencyjne wykonanie funkcji
ret # Powrót do miejsca jej wywołania
Funkcja obliczająca n-ty wyraz ciągu
Jest to pierwszy program napisany na laboratorium. Wykorzystywana jest tutaj funkcja rekurencyjna która ma za zadanie obliczyć wartość podanego elementu ciągu. Pierwsze dwa wyrazy ciągu zostały podane i zapisane w stałych. Kolejne dwa bazują na poprzednich zgodnie ze wzorem: 3*f(n-1)+2*f(n-2)
, gdzie f(n)
to wartość funkcji dla danego parametru n – numeru wyrazu ciągu.
.data
STDOUT = 1
SYSWRITE = 1
SYSEXIT = 60
EXIT_SUCCESS = 0
ILOSC_WYRAZOW = 5 # Wyraz ciągu do obliczenia
PIERWSZY_WYRAZ = 3 # Wartość pierwszego (0) wyrazu ciągu
DRUGI_WYRAZ = -1 # Wartość drugiego (1) wyrazu ciągu
PODSTAWA_WYJSCIA = 10
POCZATEK_LICZB = 0x30
NOWA_LINIA = 0xA
PLUS = '+'
MINUS = '-'
.bss
.comm textinv, 512 # Bufory potrzebne do konwersji liczby
.comm textout, 512 # na ciąg znaków ASCII.
.comm znak, 1
.text
.globl _start
_start:
#
# Wywołanie funkcji obliczającej n-ty wyraz ciągu
#
mov $ILOSC_WYRAZOW, %r8
push %r8 # Umieszczenie parametru na stosie
call n # Wywołanie funkcji
add $8, %rsp # Usunięcie parametru ze stosu
# Wynik znajdzie się w rejestrze RBX.
#
# Odwrócenie liczby jeśli ujemna i ustawienie flagi znaku
#
mov $0, %r15 # Flaga znaku (domyślnie 0 = +)
cmp $0, %rbx
jge przed_petla2 # Pomiń jeśli liczba jest dodatnia
not %rbx # Odwrócenie bitów liczby i dodanie 1,
inc %rbx # aby uzyskać jej wartość bezwzględną.
mov $1, %r15 # Ustawienie flagi znaku na 1 = -.
#
# ZAMIANA LICZBY Z REJESTRU NA KOD ASCII W BUFORZE
#
przed_petla2:
mov %rbx, %rax # skopiowanie liczby do rejestru RAX
mov $PODSTAWA_WYJSCIA, %rbx
mov $0, %rcx
jmp petla2
petla2:
mov $0, %rdx
div %rbx
# dzielenie bez znaku liczby z rejestru RAX przez RBX
# i zapis wyniku do RAX oraz reszty z dzielenie do RDX.
# reszta z dzielenia to przy każdej iteracji pętli kolejna
# pozycja wyniku. po dodaniu kodu znaku pierwszej liczby,
# są to kody znaków ASCII liczb na kolejnych pozycjach.
add $POCZATEK_LICZB, %rdx
# zapis znaków do bufora w odwrotnej kolejności
mov %dl, textinv(, %rcx, 1)
# zwiększenie licznika i w kolejnych iteracjach powrót
# na początek pętli, aż do uzyskania zerowego wyniku dzielenia
inc %rcx
cmp $0, %rax
jne petla2
jmp przed_petla3
#
# ODWRÓCENIE KOLEJNOŚCI
#
# po wykonaniu ostatniego kroku, liczby zapisane są w buforze
# w odwrotnej kolejności, w tej pętli są przepisywane z końca
# na początek do nowego bufora textout.
przed_petla3:
mov $0, %rdi
mov %rcx, %rsi
dec %rsi
jmp petla3
petla3:
mov textinv(, %rsi, 1), %rax
mov %rax, textout(, %rdi, 1)
inc %rdi
dec %rsi
cmp %rcx, %rdi
jle petla3
#
# WYŚWIETLENIE ZNAKU LICZBY
#
push %rcx # Odłożenie zawartości rejestru RCX na stosie.
# Będzie on potrzebny do wywołania funkcji systemowej.
# Umieszczenie znaku "+" w buforze znaku
mov $0, %r12
movb $PLUS, znak(, %r12, 1)
# Jeśli liczba jest dodatnia, przeskok do etykiety pomin
cmp $0, %r15
je pomin
# Jeśli liczba jest ujemna:
# Zamiana znaku "+" na "-"
movb $MINUS, znak(, %r12, 1)
# Wyświetlenie zawartości bufora
pomin:
mov $SYSWRITE, %rax
mov $STDOUT, %rdi
mov $znak, %rsi
mov $1, %rdx
syscall
pop %rcx # Ściągnięcie rejestru RCX ze stosu.
#
# WYŚWIETLENIE LICZBY
#
wyswietl:
# dopisanie na końcu bufora wyjściowego znaku nowej linii
movb $NOWA_LINIA, textout(, %rcx, 1)
inc %rcx
# wyświetlenie tekstu z bufora textout
mov $SYSWRITE, %rax
mov $STDOUT, %rdi
mov $textout, %rsi
mov %rcx, %rdx
syscall
# zwrot zera na wyjściu programu
mov $SYSEXIT, %rax
mov $EXIT_SUCCESS, %rdi
syscall
#
# Funkcja obliczająca n-ty wyraz ciągu
#
n:
# if(i==0) return 3;
# if(i==1) return -1;
# return 3*n(i-1)+2*n(i-2);
# Pobranie przesłanego parametru - numeru wyrazu, do rejestru RAX.
push %rbp
mov %rsp, %rbp
sub $8, %rsp
mov 16(%rbp), %rax
# Porównanie parametru "n" i skok do odpowiedniej etykiety
cmp $1, %rax
jl pierwszy_wyraz # Jeśli n=0 to f()=3
je drugi_wyraz # Jeśli n=1 to f()=-1
# Jeśli n >= 2:
mov $0, %rcx # Czyszczenie rejestru RCX.
# Będzie on przechowywał dotychczasowy wynik.
# Trzykrotne wykonanie funkcji dla parametru n=n-1
# Za każdym razem wynik dodawany będzie do rejestru RCX.
dec %rax
push %rcx
push %rax
call n
pop %rax
pop %rcx
add %rbx, %rcx
push %rcx
push %rax
call n
pop %rax
pop %rcx
add %rbx, %rcx
push %rcx
push %rax
call n
pop %rax
pop %rcx
add %rbx, %rcx
# Dwukrotne wykonanie funkcji dla parametru n=n-2
# Za każdym razem wynik dodawany będzie do rejestru RCX.
dec %rax
push %rcx
push %rax
call n
pop %rax
pop %rcx
add %rbx, %rcx
push %rcx
push %rax
call n
pop %rax
pop %rcx
add %rbx, %rcx
# Zwrot wyliczonej wartości z rejestru RCX
mov %rcx, %rbx # Wynik zwracany jest do rejestru RBX
mov %rbp, %rsp
pop %rbp
ret
# Zwrot wartości 3 jeśli przesłany parametr n=0
pierwszy_wyraz:
mov $PIERWSZY_WYRAZ, %rbx
mov %rbp, %rsp
pop %rbp
ret
# Zwrot wartości -1 jeśli przesłany parametr n=1
drugi_wyraz:
mov $DRUGI_WYRAZ, %rbx
mov %rbp, %rsp
pop %rbp
ret
Liczby pierwsze nie będące wspólnymi podzielnikami podanych dwóch liczb
Drugim zadaniem laboratoryjnym była modyfikacja kodu z punktu trzeciego – Sita Eratostenesa. Tym razem wyświetlone miały zostać liczby pierwsze nie będące wspólnymi podzielnikami podanej pary liczb. Zadanie zostało zrealizowane w postaci drugiej funkcji usuwającej z bufora liczb pierwszych te spełniające podane kryterium.
.data
STDOUT = 1
SYSWRITE = 1
SYSEXIT = 60
EXIT_SUCCESS = 0
ILOSC_LICZB = 9999 # Ilość liczb jakie sprawdzić ma algorytm
PODSTAWA_WYJSCIA = 10 # Stałe wykorzystywane przy wyświetlaniu liczb
POCZATEK_LICZB = 0x30 # -||-
NOWA_LINIA = 0xA # -||-
LICZBA_A = 30 # Liczby dla których wygenerowane liczby pierwsze
LICZBA_B = 35 # nie mogą być wspólnymi podzielnikami
.bss
.comm sito_bufor, 9999 # Bufor wartości 0/1 decydujących czy dana
# liczba (indeks+2) jest liczbą pierwszą
# czy nie. Jego rozmiar to ilość liczb
# do wygenerowanie - 2.
.comm liczby, 79992 # Bufor przechowujący liczby pierwsze
# wygenerowane przez algorytm. Każda liczba
# zapisywana jest na 64 bitach, czyli 8 bajtach,
# więc jego rozmiar to 8 * rozmiar poprzedniego
# bufora.
.comm textinv, 512 # Bufory wykorzystywane do zamiany liczba
.comm textout, 512 # na postać ciągów kodów ASCII kolejnych cyfr.
.text
.globl _start
_start:
#
# Wywołanie funkcji realizującej algorytm sita Eratostenesa.
# Jej kod został umieszczony na końcu programu.
#
call sito_eratostenesa
#
# Wywołanie funkcji usuwającej z bufora liczby będące wspólnymi
# podzielnikami liczb $LICZBA_A i $LICZBA_B.
# Jej kod został umieszczony na końcu programu.
#
call sito_eratostenesa
#
# WYŚWIETLENIE WYNIKU DZIAŁANIA ALGORYTMU
#
# Zamiana wartości liczb wygenerowanych i umieszczonych przez
# algorytm w buforze "liczby" do postaci ciągów kodów ASCII
# i ich wyświetlenie.
#
mov $0, %r8 # Licznik do pętli - zostanie ona wykonana dla każdej
# komórki bufora "liczby". Liczby o wartości zero nie
# zostaną wyświetlone.
petla1:
mov liczby(, %r8, 8), %rax # Skopiowanie liczby do rejestru RAX
cmp $0, %rax
je pomin
#
# DEKODOWANIE WARTOŚCI LICZBY W PĘTLI
#
mov $PODSTAWA_WYJSCIA, %rbx
mov $0, %rcx
petla2:
mov $0, %rdx
div %rbx
# Dzielenie bez znaku liczby z rejestru RAX przez RBX
# i zapis wyniku do RAX oraz reszty z dzielenie do RDX.
# Reszta z dzielenia to przy każdej iteracji pętli kolejna
# pozycja wyniku. Po dodaniu kodu znaku pierwszej liczby,
# są to kody znaków ASCII liczb na kolejnych pozycjach.
add $POCZATEK_LICZB, %rdx
# Zapis znaków do bufora w odwrotnej kolejności
mov %dl, textinv(, %rcx, 1)
# Zwiększenie licznika i w kolejnych iteracjach powrót
# na początek pętli, aż do uzyskania zerowego wyniku dzielenia
inc %rcx
cmp $0, %rax
jne petla2
jmp przed_petla3
#
# ODWRÓCENIE KOLEJNOŚCI CYFR
#
# Po wykonaniu ostatniego kroku, cyfry zapisane są w buforze
# w odwrotnej kolejności, w tej pętli są przepisywane z końca
# na początek do nowego bufora textout.
przed_petla3:
mov $0, %rdi
mov %rcx, %rsi
dec %rsi
petla3:
mov textinv(, %rsi, 1), %rax
mov %rax, textout(, %rdi, 1)
inc %rdi
dec %rsi
cmp %rcx, %rdi
jle petla3
#
# WYŚWIETLENIE LICZBY
#
# Dopisanie na końcu bufora wyjściowego znaku nowej linii
movb $NOWA_LINIA, textout(, %rcx, 1)
inc %rcx
# Wyświetlenie tekstu z bufora textout
mov $SYSWRITE, %rax
mov $STDOUT, %rdi
mov $textout, %rsi
mov %rcx, %rdx
syscall
pomin:
# Powrót na początek pętli aż do wykonania instrukcji dla
# wszystkich liczb.
inc %r8
cmp $ILOSC_LICZB, %r8
jl petla1
#
# ZAKOŃCZENIE PROGRAMU
#
mov $SYSEXIT, %rax
mov $EXIT_SUCCESS, %rdi
syscall
#
# FUNKCJA REALIZUJĄCA ALGORYTM SITA ERATOSTENESA
#
sito_eratostenesa:
# Czyszczenie bufora liczb i sita w pętli
mov $ILOSC_LICZB, %rdi
sito_petla1:
dec %rdi
movb $1, sito_bufor(, %rdi, 1)
movq $0, liczby(, %rdi, 8)
cmp $0, %rdi
jg sito_petla1
# Pętla wykonująca się dla każdej liczby z sita
# [ for(i=2; i<$ILOSC_LICZB+2; i++) ]
mov $0, %r10
mov $0, %rdi # Licznik indeksów w buforze sita
# - od 0 do $ILOSC_LICZB.
mov $2, %rsi # Licznik wartości elementów odpowiadających
# indeksom w buforze sita. Dla pierwszego elementu
# z bufora tj. o indeksie 0, wartością będzie 2,
# ponieważ w obliczeniach pomijamy liczby 0 i 1.
sito_petla2:
# Jeśli aktualna liczba nie jest liczbą pierwszą przechodzimy
# do kolejnego wykonania pętli.
# [ if(sito[i-2] == 0) continue; ]
mov sito_bufor(, %rdi, 1), %al
cmp $0, %al
je sito_pomin2
# Jeśli liczba jest liczbą pierwszą tj. w buforze sita ma
# przypisaną wartość true, dopisujemy ją do bufora "liczby".
mov %rsi, liczby(, %r10, 8)
inc %r10
# Oznaczenie każdej wielokrotności wybranej liczby w buforze
# sita jako liczbę nie pierwszą - tj. przypisanie jej wartości 0.
# [ for(j=i; j<$ILOSC_LICZB+2; j+=i) ]
mov %rdi, %r8 # Licznik indeksów w buforze sita
# - od (i-2) do $ILOSC_LICZB.
mov %rsi, %r9 # Licznik wartości - od i do $ILOSC_LICZB+2.
sito_petla3:
mov $0, %al
mov %al, sito_bufor(, %r8, 1)
add %rsi, %r8
add %rsi, %r9
cmp $ILOSC_LICZB, %r8
jl sito_petla3
sito_pomin2:
# Zwiększenie liczników i ew. powrót na początek pętli głównej.
inc %rdi
inc %rsi
cmp $ILOSC_LICZB, %rdi
jl sito_petla2
ret # Powrót do miejsca wywołania funkcji.
#
# Funkcja usuwająca liczby będące wspólnymi
# podzielnikami liczb $LICZBA_A i $LICZBA_B
#
usun_podzielniki:
# Pętla wykonująca się dla każdej liczby z bufora "liczby"
mov $0, %rdi # Licznik do pętli (od 0 do długości bufora-1)
usun_petla:
mov liczby(, %rdi, 8), %rbx # Pobranie liczby z bufora
# do rejestru RBX.
# Jeśli liczba jest równa zero, przeskok
# do kolejnej iteracji
cmp $0, %rbx
je zostaw
# Jeśli liczba jest większa niż $LICZBA_A, wyzerowanie jej
cmp $LICZBA_A, %rbx
jge zeruj
# Jeśli liczba jest większa niż $LICZBA_B, wyzerowanie jej
cmp $LICZBA_B, %rbx
jge zeruj
# Jeśli reszta z dzielenia $LICZBA_A przez liczbę
# z bufora jest różna od zera, pozostawienie liczby
# w buforze i przeskok do kolejnej iteracji.
mov $0, %rdx
mov $LICZBA_A, %rax
div %rbx
cmp $0, %rdx
jne zostaw
# Jeśli reszta z dzielenia $LICZBA_B przez liczbę
# z bufora jest różna od zera, pozostawienie liczby
# w buforze i przeskok do kolejnej iteracji.
mov $0, %rdx
mov $LICZBA_B, %rax
div %rbx
cmp $0, %rdx
jne zostaw
# W przeciwnym przypadku - liczba jest wspólnym
# podzielnikiem $LICZBA_A i $LICZBA_B - wyzerowanie
# jej wartości i przeskok do kolejnej iteracji pętli.
zeruj:
movq $0, liczby(, %rdi, 8)
zostaw:
inc %rdi
cmp $ILOSC_LICZB, %rdi
jl usun_petla
ret # Powrót do miejsca wywołania funkcji